Huayno
muziek van de Andes
HIer een kaar van het Andes gebergte. De Andes loopt door zeven landen:
Venezuela
ColombiaEquador
Peru
Bolivia
Chili
Argentinië
Nieuwe alinea
Andes Bevolking
De oorspronkelijke bevolking van het Andes gebied waren de Inca’s. De taal die zij spraken heette Quechua.. De Spaanse veroveraars noemden alle indianen Queacha’s. Er waren/zijn echter veel verschillende stammen met ieder hun eigen taal of dialect, allen gebaseerd op de Quecha.
De belangrijkste stammen in het Andesgebied zijn de Aymara’s en de Quechua’s. Daarnaast is er een kleine groep Uru indianen.
De Aymara’s zijn met name op de hoogvlakte te vinden, terwijl de Quechua’s, van oorsprong ook een bergvolk, migreerden naar de warmere valleien en het Amazone laagland. (Quechua komt van “Qhiswa”, wat warme vallei betekent.) De Uru leven vooral rond het Poopomeer en het Titicacameer.
De oorspronkelijke bevolking van het Andes gebied waren de Inca’s. De taal die zij spraken heette Quechua.. De Spaanse veroveraars noemden alle indianen Queacha’s. Er waren/zijn echter veel verschillende stammen met ieder hun eigen taal of dialect, allen gebaseerd op de Quecha.
De belangrijkste stammen in het Andesgebied zijn de Aymara’s en de Quechua’s. Daarnaast is er een kleine groep Uru indianen.
De Aymara’s zijn met name op de hoogvlakte te vinden, terwijl de Quechua’s, van oorsprong ook een bergvolk, migreerden naar de warmere valleien en het Amazone laagland. (Quechua komt van “Qhiswa”, wat warme vallei betekent.) De Uru leven vooral rond het Poopomeer en het Titicacameer.
De oorsprong van de Andesmuziek kwam uit drie stromingen:
- Inheemse indianen
- Spaanse bezetters
- Slaven uit Afrika
- Inheemse indianen
- Spaanse bezetters
- Slaven uit Afrika
Iedere stroming bracht zijn eigen instrumenten mee:
- Indianen: blaasinstrumenen (Quena , zampoña, pinkillo, tarka en pututo) en trommels (tinya, wankar, pomatinya runatinya.
- Spanjaarden: religieuze muziek, poezie. (harp, gitaar, luit en vihuela. Hieruit ontstonden nieuwe instrumenten als de Andesharp en de charango.
Een veel gebruikt instrument in het Andes gebied is de charango. Oorspronkelijk werd dit instrument gemaakt van de huid van een gordeldier. Tegenwoordig bestaat de klankkast uit een uitgegutst stuk hout.
De stemmingen van de verschillende snaarinstrumenten verschilde nogal. Vaak werd er wel een re-entrant stemming gebruikt. Dit wil zeggen dat sommige snaren een oktaaf lager werden gestemd dan je zou verwachten.
Net als in andere volksmuziek zijn veel stijlen gebaseerd op dansen. Deze konden verschillen van dorp tot dorp en de uitvoering van dezelfde dans was ook verschillend op de hoogvlakten of in lager gelegen gebieden.
voorbeelden van dansen:
- Diablada – Ontstaan in Oruro, Bolivia. Afkomstig van de diablada dans (duivelsdans) en is een voorbeeld van het mixen van Pre-Colombische en christelijke feestdagen.
- Tinku – Ontstaan in Potosi, Bolivia uit een offerritueel aan moeder aarde om schoonheid, voorspoed en goede oogst af te smeken.
- K'antu – Een oude cirkeldans afkomstig van de Inca’s uit de hooglanden van Peru en Bolivia.
- San Juanito – (Sint Jan) afkomstig uit Ecuador, Noord Peru en Zuid Colombia Gerelateerd aan de cultus van de verering van de zonnegod.
Harawi – Oude traditionele muziek van de Inca’s met inheemse lyrische poëzie. De Harawi was wijdverspreid over het oude Incarijk, en is nu nog bekend in Peru, Bolivia, Ecuador, gedeeltelijk Chili en Argentinië. Harawi is een droevig, langzame muziekstijl die op de quena wordt gespeeld.
Chicha – Afkomstig uit Peru rond 1980s en is een combinatie van cumbia and huayno.
- Tinku – Ontstaan in Potosi, Bolivia uit een offerritueel aan moeder aarde om schoonheid, voorspoed en goede oogst af te smeken.
- K'antu – Een oude cirkeldans afkomstig van de Inca’s uit de hooglanden van Peru en Bolivia.
- San Juanito – (Sint Jan) afkomstig uit Ecuador, Noord Peru en Zuid Colombia Gerelateerd aan de cultus van de verering van de zonnegod.
Harawi – Oude traditionele muziek van de Inca’s met inheemse lyrische poëzie. De Harawi was wijdverspreid over het oude Incarijk, en is nu nog bekend in Peru, Bolivia, Ecuador, gedeeltelijk Chili en Argentinië. Harawi is een droevig, langzame muziekstijl die op de quena wordt gespeeld.
Chicha – Afkomstig uit Peru rond 1980s en is een combinatie van cumbia and huayno.
Cumbia- Afkomstig uit de Caribische kust van Colombia, maar werd snel populair in Peru en een groot gedeelte van Latijns Amerika. Een mengvorm met Afrikaanse, Europese en indiaanse/inheemse invloeden. Traditioneel heeft de Cumbia alleen percussie (bombo) en zang. De Europese invloed is zichtbaar in de melodieënen en vorm van de coupletten. Deze volgen vaak de regels van de middeleeuwse Spaanse poëzie. De Inheemse invloeden vind je vooral terug in de gebruikte instrumenten
De peruaanse versie de “Chicha”werd heel populair bij de sociaal lagere klassen en de Quechua and Aymara bevolking.
Joropo – Komt voort uit de fandango, die weer is ontstaan in Spanje. De muziek is ontstaan in de hoogvlakten van Colombia en Venezuela. De stijl is een onderdeel van de creoolse muziek. In 1882 werd de Joropo de nationale dans van Venezuela. Joropo betekent feest, maar is nu een term geworden die de muziek uit Venezuela omschrijft.
Cueca (of zamacueca) werd lang beschouwd als de meest traditionele muziek van Chili. Sinds 18 september 1979 is het de nationale dans van Chili. De Cueca is geschreven als een combinatie van een 6/8 en 3/4 maat, en heeft een strakke structuur die verdeeld is in drie secties:“cuarteta”, dit zijn vier versen met acht lettergrepen met rijmwoorden in de tweede en het vierde vers. the “seguidilla”; and the “remate”. De structuur ziet er als volgt uit:
Cuarteta.......A-B-B-A-B-B............TOTAL: 24 maten
Seguidilla.....A-B-B-A-B-(B)...........TOTAL: (20) 24 maten
Remate........ A ...........................TOTAL: 4 maten
De peruaanse versie de “Chicha”werd heel populair bij de sociaal lagere klassen en de Quechua and Aymara bevolking.
Joropo – Komt voort uit de fandango, die weer is ontstaan in Spanje. De muziek is ontstaan in de hoogvlakten van Colombia en Venezuela. De stijl is een onderdeel van de creoolse muziek. In 1882 werd de Joropo de nationale dans van Venezuela. Joropo betekent feest, maar is nu een term geworden die de muziek uit Venezuela omschrijft.
Cueca (of zamacueca) werd lang beschouwd als de meest traditionele muziek van Chili. Sinds 18 september 1979 is het de nationale dans van Chili. De Cueca is geschreven als een combinatie van een 6/8 en 3/4 maat, en heeft een strakke structuur die verdeeld is in drie secties:“cuarteta”, dit zijn vier versen met acht lettergrepen met rijmwoorden in de tweede en het vierde vers. the “seguidilla”; and the “remate”. De structuur ziet er als volgt uit:
Cuarteta.......A-B-B-A-B-B............TOTAL: 24 maten
Seguidilla.....A-B-B-A-B-(B)...........TOTAL: (20) 24 maten
Remate........ A ...........................TOTAL: 4 maten
Huayno (wayñu) – Afkomstig uit Peru. Combinatie van traditionele volksmuziek en populaire stedelijke dansmuziek. Het begeleidingsritme is binair. De melodieën pentatonisch, en de melodie heeft een syncopisch ritme. Twee of drie coupletten van vier regels. Onderwerpen zijn de geboorteplaats, het landschap, mooie vrouwen en goede herinneringen.
Qué hermosa es mi tierra Wat is mijn vaderland mooi
Buena y generosa Goed en genereus
Con sus cordilleras Met haar bergruggen
Y su Río Santa en haar Río Santa
Carnevalito - Het ritme van de Huayno staat in Argentinië bekent als de “Carnavalito” In Chili wordt de Huayno vrij snel gespeeld, in Bolivia veel langzamer en in Peru soms snel en soms langzaam.
Nueva canción – vanaf 1960 kwam er meer aandacht voor de traditionele volksmuziek in Latijns Amerika. Dit had o.a. te maken met de politieke veranderingen die in die tijd plaatsvonden. De Nueva canción interpreteerde de traditionele muziek op een hedendaagse manier en voegde nieuwe stukken toe.
Marinera of Zamacueca van de centrale kust van Lima is de huidige nationale dans van Peru, met de naam ter ere van de mariniers die tegen het Chileense leger in de oorlog van de Stille Oceaan vochten. Onder Peruanen van de kust, is het traditionele als representatief beschouwd als de Tango naar Argentinië is. De dans roept uit een mengsel van Oost-Europese zigeuners, flamenco en de elegantie van het Peruaanse Paso paard.
Qué hermosa es mi tierra Wat is mijn vaderland mooi
Buena y generosa Goed en genereus
Con sus cordilleras Met haar bergruggen
Y su Río Santa en haar Río Santa
Carnevalito - Het ritme van de Huayno staat in Argentinië bekent als de “Carnavalito” In Chili wordt de Huayno vrij snel gespeeld, in Bolivia veel langzamer en in Peru soms snel en soms langzaam.
Nueva canción – vanaf 1960 kwam er meer aandacht voor de traditionele volksmuziek in Latijns Amerika. Dit had o.a. te maken met de politieke veranderingen die in die tijd plaatsvonden. De Nueva canción interpreteerde de traditionele muziek op een hedendaagse manier en voegde nieuwe stukken toe.
Marinera of Zamacueca van de centrale kust van Lima is de huidige nationale dans van Peru, met de naam ter ere van de mariniers die tegen het Chileense leger in de oorlog van de Stille Oceaan vochten. Onder Peruanen van de kust, is het traditionele als representatief beschouwd als de Tango naar Argentinië is. De dans roept uit een mengsel van Oost-Europese zigeuners, flamenco en de elegantie van het Peruaanse Paso paard.
Van de verschillende dansen heb ik een paar ritme's opgeschreven, zoals je kunt zien zijn er veel ritmische verschillen. Bij de Bailecito kun je zien dat er ook binnen één dans verschillende ritme's worden gebruikt.
Huayno
Taquirari
Cueca
Bailecito
Cumbia
Bailecito